verticale tuin, groengevel, geveltuin, levende muur, groene muur, begroeide gevel, groeiwand, hedera, ezelsoor, gevelgroen, groeiwand

Ook: vegetatiegevel, groene gevel, geveltuin, levende muur (living wall), groene muur, vertical ecosystem, soms: begroeide gevel. Een verticale tuin is een muur die bedekt is met verschillende soorten planten die, vaak in speciale houders, tegen de muur in leven blijven. Soms is sprake van een substantieel deel van een muur dat bedekt is met vegetatie.
Het plantaardige materiaal waaruit de groengevel bestaat, wordt gevelgroen genoemd.
Groengevels behoren tot wat wel eens urban green wordt genoemd.

Waarschijnlijk in navolging van het groendak ontstond vrij plotseling belangstelling voor de verticale tuin. Omdat de groene muur en groengevel met klimop al zeer lang bekend was en het om meer gaat dan bijvoorbeeld de klimmer hedera, is de term verticale tuin in gebruik gekomen, hoewel we gelukkig de term groengevel steeds vaker horen. Verticale tuinen hebben meestal een aardige omvang, worden vaak kunstmatig gevoed en komen zowel buitenshuis als binnenshuis voor. (De term geveltuin lijkt al gebruikt te worden voor "een gelichte stoeptegel met een stokroos of een zonnebloem".)

Net als bij een normale tuin is ook bij de verticale tuin het traject ontwerp, keuze, realisatie, beheer en onderhoud. De beplanting is mede afhankelijk van de kompas richting waarop de muur staat (N-O-Z-W). Irrigatie is vaak noodzakelijk omdat de dikte van de "grond" slechts 10 tot 15 cm is, bv. door automatische bevloeiing of bedruiping. De ondergrond met speciale houders voor de planten wordt een groeiwand genoemd. Het onderhoud kan worden uitgevoerd door speciale tuinbedrijven, ook op abonnementsbasis.

Het type groeiwand en het type beplanting is afhankelijk van de persoonlijke wensen, maar bedenk in ieder geval:
- ook in de winter groen is niet alleen milieubewust en prettig te zien, maar bedekt tenminste ook de soms puur lelijke groeiwanden (systemen waaraan de beplanting bevestigd is)
- een groengevel binnenshuis kan andere soorten beplanting bevatten dan buitenshuis
- hedera klimop is altijd groen, een sterke plant en een vrij snelle groeier (geeft alleen geen bloemen)
- ezelsoor is een goede voor groengevels maar je moet van het grijsgroene uiterlijk houden.

Welke vooral bloeiende planten zijn geschikt voor een verticale tuin? Colorful Garden (kies Vaste planten / Verticale tuin) toont een groot aantal bloeiende en groene planten die ook geschikt zijn voor de verticale tuin. Een kleine greep veelal kleurrijke exemplaren daaruit.

Voordelen van de verticale tuin, vooral voor de groengevel buitenshuis

- in stedelijke gebieden is steeds minder ruimte voor groen; een verticale tuin is een realistische oplossing (groene long)
- bij goed onderhoud en een goede afweging en omvang van planten geeft de verticale tuin duidelijk een esthetische meerwaarde (zichtgroen)
- faunavoorziening, vooral van de meer weelderige groengevels (voeding voor vogels en insecten; nestgelegenheid en eventueel nestkasten voor vogels als de groengevel niet op het zuiden is gericht); bewoning van vogels bemoeilijkt wel het onderhoud aan de groengevel; andere zaken die het leven of overleven van dieren vergemakkelijken, zie hulpmiddelen t.b.v. dieren (overigens, muggen e.d. kunnen ook een nadeel zijn)
- afschermen van zonlicht (de gevels komen in de schaduw en hebben daardoor een lagere temperatuur, mede door de koelere omgeving door de beplanting zelf)
- opvangen van een deel van het hemelwater (een kleine, natuurlijke vorm van waterberging)
- het ontmoedigt het spuiten van graffiti
- er zijn systemen waarbij de planten al op een eerder moment in de panelen zijn ingebracht waardoor bij aanbrengen van de panelen aan het gebouw onmiddellijk een groene gevel ontstaat (anders dan bij panelen waarin het zaad van de planten in het substraat is ingebracht of waarbij de beplanting pas op locatie wordt aangebracht)
- een lelijke of saaie muur kan met een verticale tuin aan het zicht onttrokken worden en een levendiger aanzicht geven (bedenk wel dat de groene muur bij voorkeur ook in de winter groen is, wat de keuze bepaalt voor altijd-groene planten)
- akoestisch zorgt de verticale tuin voor demping van het geluid
- bij gevels van niet-spouwmuren kunnen panelen van foamglas voor isolatie zorgen (niet alleen thermische isolatie: ook mbt. het vocht dat bij een verticale tuin een rol speelt en niet door de muur mag treden; bij volledige bedekking met foamglas kan de muur veel minder "ademen", maar het is de vraag of dat nog nodig is na aanbrengen van dat isolatiemateriaal)
- groengevels zijn samen te stellen met kant-en-klare groengevelpanelen (bijvoorbeeld van Mobilane)
- filteren van fijnstof (fijnstof hecht zich aan de beplanting en wordt bij regenval weggespoeld)
- grotere groengevel-panelen worden ook toegepast als geluidsscherm
- groengevels kunnen ook binnenshuis worden toegepast (verkoelend; positief effect op de gezondheid)
- sommige gemeenten geven subsidie voor de aanleg van een groengevel.

Nadelen van de verticale tuin (mogelijke nadelen)

- de kosten van aanschaf, montage en vooral onderhoud worden vaak fors onderschat (onderhoud van de beplanting, bewateren en bevestiging; houten frames kunnen wegrotten)
- onderhoud is extra noodzakelijk omdat de takken over kozijnen en ramen kunnen groeien; onderhoud op hoogte is moeilijk en duur
- voor aanschaf van de verticale tuin dient de gevel onderzocht te worden (op scheuren e.d.; ook dit brengt kosten met zich mee)
- de opbouw van de verticale tuin, in het bijzonder van de dragers, moet ervoor zorgen dat de gebouwgevel zelf niet permanent vochtig is en dat er geen ongedierte in de gevel kan komen
- de gevel moet het extra gewicht van frame, aarde (substraat), planten en water kunnen dragen; soms is fundering van het frame met planten noodzakelijk
- een groengevel trekt insecten aan (denk aan muggen maar ook allerlei kruipers), die via ramen zonder goed sluitende horren binnenshuis kunnen komen (een nieuw "verticaal bos" van 8 flatgebouwen van elke 30 etages in het Chinese Chengdu bleek voor velen een nachtmerrie omdat er heel veel muggen en andere insecten waren, waar nog bij kwam dat men vreesde dat de balkons van de niet-bewoonde flats overgroeid zouden raken; situatie 2020)
- in tegenstelling met een groendak is bij een verticale tuin meestal kunstmatige irrigatie noodzakelijk; die kan computergestuurd werken, bv. afhankelijk van sensors die de vochtigheid van het substraat meten (aan kunstmatige irrigatie zijn uiteraard kosten verbonden)
- schade aan passanten en voertuigen: takken en (teveel aan) water kunnen vanuit de groengevel vallen op passanten (voetgangers, fietsers) of geparkeerde voertuigen, vooral bij verwaarlozing van de groengevel maar ook door natuurlijk verdorren en door een storm
- wildgroei van planten (vooral klimopsoorten) dient meestal te worden vermeden, afhankelijk van de klantwens; bedenk dat een verticale tuin een tuin is, die toch wel degelijk onderhouden moet worden
- soms wordt beschadigen van de gevel vermeld (muurankers verliezen draagkracht) door het gewicht en door trekkracht van de wind, maar dat lijkt vooralsnog onwaarschijnlijk
- bij groengevelsystemen: tot welke hoogte is het systeem uitvoerbaar
- voor een noordgevel zijn niet alle planten geschikt
- soms wordt de verhoging van de brandveiligheid genoemd, maar zeker bij verdorde planten is een groengevel juist minder brandveilig
- soms wordt de verlenging van de levensduur van een gevel genoemd, maar een groengevel zal eerder een nadeel dan een voordeel zijn, zeker voor gevels die kleine scheuren vertonen (ingroei takken en wortels)
- als gekozen wordt voor planten die geen "evergreen" zijn, dan is de gevel in de winter duidelijk minder fraai door verdorde bladeren en kale takken (bevestiging van de beplanting is zichtbaar)
- afhankelijk van de uitvoering kan de buurt bezwaar maken tegen de groengevel (rommelig; wildgroei maakt het een armoedig geheel; de eerste jaren kan de ophanging zichtbaar zijn); als de gemeente hierin meegaat, kan men verplicht worden de verticale tuin af te breken; vooral de niet-professionele beplanting kan een slordig aanzien geven; een groendak heeft dit nadeel veel minder.

verticale tuin, vegetal wall, quai branly museum (photos of paris):

groengevel, grondgebonden systemen (zelfhechtend of met klimhulp):

groengevel, niet-grondgebonden systemen (bakken met groeimedium en watergeefsysteem of volledig hangend systeem):

groengevel, druppelsysteem (verticale substraatkern, geluidswal):

modulair systeem modulogreen; klik voor de volledige afbeelding (mostert de winter):

musée quai branly, parijs (vertical garden patrick blanc en light house):

groene muren binnenshuis (vertical garden patrick blanc en worldchanging):

moswand van moswens: